Fiat 125p to wyjątkowy pojazd, o którym my Polacy po prostu nie możemy zapomnieć. Po krótkiej odstawce znowu wraca do naszych łask. Warto przypomnieć, że w 2007 roku obchodził swoje 40 urodziny! W tym artykule chcemy Wam przedstawić historię „dużego Fiata”.
Niedawno rozmawiałem z kolegą, który od kilku lat jest szczęśliwym posiadaczem Fiata 125p. Pojazd znalazł zupełnie przypadkowo, gdzieś na wsi… Biedaczysko stało przez długie lata w szopie, od momentu kiedy polski naród postawił na mniej kanciaste auta. Z tego co pamiętam kolega przywracał go do dawnej świetności przez długie miesiące, ale efekt jest piorunujący, a przejażdżka to prawdziwa gratka. Ta przestrzeń, ta wygoda, ma się wrażenie jakby jechało się limuzyną! Przez kilka lat od zakupu jeździł sobie zupełnie niezauważony swoją odnowioną bryką, ale od pewnego czasu to się zmieniło… Na stacjach benzynowych, przy sklepach zaczepiają go ludzie, którzy oferują za jego „dużego Fiata” grube pieniądze! Czyżby Fiat 125p znowu był na topie? Dlatego tak sobie pomyślałem, że fajnie byłoby przedstawić krótką historię tego już kultowego pojazdu.
Fiat 125p w Polsce
Fiat 125p, czyli „duży Fiat” to samochód osobowy, który przeznaczony był dla przedstawicieli klasy średniej. W Polsce produkowany był przez FSO (Fabryka Samochodów Osobowych) od 28 listopada 1967 roku do 29 czerwca 1991 roku. Licencja na produkcję auta została kupiona już 22 grudnia 1965 roku. Warto w tym momencie zaznaczyć, że nad Wisłą „duże Fiaty” rozpoczęto produkować zaledwie pięć miesięcy później niż we Włoszech, a „duży Fiat” stał się oficjalnym następcą Warszawy 223/224. Pod względem konstrukcji pojazd był połączeniem włoskiego 1300/1500 i 125. Wyposażony został w silniki benzynowe R4 OHV o pojemności 1,3 i 1,5 litra oraz w suche jednotarczowe sprzęgło oraz 4-biegową skrzynię biegową, od 1985 roku auta posiadały 5-biegową skrzynię. Oprócz sedanu, w 1972 roku zaczęto produkować wersję kombi, a od 1975 roku wersję pick-up. Oczywiście historia „dużego Fiata” to też liczne modernizacje pojazdu, które miały poprawić komfort użytkowania oraz osiągi. W Polsce produkowano cztery typy modelu: PF 125p (1967-1973), PF 125p MR’73/Mr’74, PF 125p (1975-1983) i FSO 125p (1983-1991). Pojazd wykorzystywany był nie tylko przez zwykłych obywateli kraju. Bardzo chętnie wykorzystywała go milicja (można zobaczyć, w niektórych polskich serialach i filmach z lat 70-tych i 80-tych jak pięknie prezentował się „duży Fiat” jako radiowóz) oraz służba zdrowia (również odsyłam do filmów i seriali). W Polsce powstało 1.445.699 egzemplarzy, z czego aż 874.966 trafiło na eksport. Polski Fiat sprzedawany był aż w 80 krajach na całym świecie! Eksportowany był nie tylko do naszych najbliższych sąsiadów (Czechosłowacja, NRD), ale egzemplarze pojazdu trafiały nawet do Kolumbii, Iraku, Australii czy Indonezji. Poza granicami Polski „duży Fiat” był znany pod takimi nazwami jak: Polski Fiat Lapponia (Finlandia), FSO Montana Break (Francja), Zastava 125pz (Jugosławia).
Fiat na rajdach!
Polski Fiat był wykorzystywany nie tylko do brawurowych pościgów przez milicję – FSO postarało się o sportową wersję. W 1971 roku pojazd wystartował podczas rajdu Monte Carlo, załoga Mucha-Jaworowicz uplasowała się na 24 pozycji. Kolejny start to rok 1973 i 35 miejsce w klasyfikacji ogólnej. Najlepszym rokiem był 1975, kiedy to aż dwie polskie załogi uplasowały się w pierwszej dwudziestce – Stawowiak i Czyżyk zajęli 12 miejsce, natomiast Bień i Turyczński zajęli 16. Fiat po raz ostatni pojawił się w Monte Carlo w 1977 roku, ale żadna z załóg nie ukończyła wyścigu.
To nie był jedyny rajd, w którym polski „duży Fiat” startował. 11 miejsce zajęła załoga Jaroszewicz-Szulca w 20 Rajdzie Akropolis w 1972 roku. Natomiast w amerykańskim rajdzie Press on Regardless w 1973 roku pierwsze miejsce w swojej klasie a szóste w generalce zajął Mucha-Żyszkowski, inne załogi zajęły 12 miejsce (Jarosiewicz-Dziadura), a 15 (Varisella-Jedynak). Na polskim podwórku auto radziło sobie też całkiem dobrze, załogi Fiata zajmowały m.in. w: 1973 roku – 3 miejsce (Stawowiak-Czyżyk); 1977 rok – 11 miejsce (Stawowiak-Lewandowski), 12 miejsce (Ciecierzyński-Różański).
Ciekawostki:
- „duży Fiat” pobił rekord średniej prędkości w 1973 roku, ośmiu polskich kierowców pobiło trzy rekordy długodystansowych samochodów turystycznych: 25 tys. km, 50 tys. km i 250 tys. mil. Poprzedni rekord należał do Simca Aronde, który ustanowiony został w 1952 roku. Wydarzenie na bieżąco było relacjonowane przez prasę oraz TVP. 22 czerwca 2013 roku odbyły się uroczyste obchody upamiętniające wydarzenie.
- inne potoczne nazwy pojazdu to: Bandzior, Kredens i Kant.
- akcja serialu „Zmiennicy” Stanisława Barei z 1986 roku toczy się wokół żółtego „dużego Fiata”.
- w Polsce co kilka miesięcy organizowane są zloty miłośników Fiata 125p.